Vajinismus ve Tedavisi

Bu sayfamızsa “vajinismus ve tedavisi” hakkına sıkça aranan pek çok sorunun cevabına ulaşabileceksiniz. “Vajinismus nedir, nasıl tarif edilir, tanısı nasıl konur, vajinismus hastaları ve hasta eşleri neler yaşar, düzeyi (derecesi) nasıl saptanır, vajinismus tedavisi nasıl yapılır, başarı faktörleri nelerdir” gibi tüm merak ettiklerinize ulaşabileceksiniz.

Vajinismus nedir?

Vajinismus kadının arzusu olmasına rağmen vajina içerisine yabancı cisim alamamasıdır (fitil, tampon, ilişki sırasında penis). Bu hastalar genital bölgeye yapılan her türlü müdahaleden çekinmekte jinekolojik muayene de olamamaktadırlar. Pek çoğunda gerçek bir acıdan ziyade acı olacakmış düşüncesi mevcuttur. Vajinismusta sorun istemsiz bir şekilde vajina kaslarının kasılmasıdır yani fiziksel bir problem değildir. Bu kas grubu PC (Puboccocygeus) kası olarak adlandırılmaktadır.

Bu kas grubu idrar yapmadan doğuma kadar uzanan bedensel işlevden sorumludur. Normal şartlarda ilişkide, doğumda esneyebilme özelliğine sahiptir. Ancak vajinismusta acı olacak düşüncesi, kaygısı nedeni ile kontrol dışı bir şekilde kasılma olur ve penis vajina içerisine giremez.

İlişkide uyarılma evresinde haz almada sıkıntı olmamasına rağmen birleşme anı geldiğinde istemsiz olarak vajina kaslarında kasılma olmakta ve vajina girişini kapatarak ilişkiye engel olmaktadır. Rahatlamak veya gevşemek kadının iradesinde değildir. Kasılma bazı hastalarda tüm vücutta olup bacak kapatma ve eşi itme ile birlikte olmaktadır. Bazı hastalarda ise ilişki olabilmesine rağmen acılı, ağrılı ve rahatsız edici bir his uyandırmaktadır.

Vajinismus problemi nasıl tarif edilir?

Vajinismus tarifi ilk olarak 1861 yılında Sims tarafından tanımlanmıştır ve yıllar içerisinde çok az değişikliğe uğramıştır. Günümüzde Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından yapılan DSM-V sınıflandırma sistemine göre vajinismus ‘’Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu’’ içinde tanımlanmıştır.

Vajinismus; en az 6 ay boyunca vajinanın dış üçte birindeki kaslarda cinsel birleşmeyi engelleyecek bir biçimde ve yineleyici ya da sürekli olarak istem dışı kasılma olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımda vajinal birleşmenin olamamasıyla birlikte vajinal giriş denemelerinde ağrı ve bununla birlikte ortaya çıkan belirgin korku ve kaygı da yer almaktadır. Psikojenik ve organik etmenlerin bir araya gelerek, vajinismusun oluşumunda ve devamında rol oynadığını belirlenmiştir. Organik nedenlere çoğunlukla çok az rastlandığı saptanmıştır.

Vajinismus tanısı nasıl konur?

Çiftler “ilişkiye giremiyoruz” şikayeti ile başvurmaktadır. Altta yatan birçok neden olabildiği gibi çoğunlukla neden vajinismustur. Detaylı bir öykü alınması bu durumda şarttır. Yapılacak olan görsel jinekolojik değerlendirme ile de tanı konulmaktadır.

İlişkiye engel olabilecek biyolojik neden varlığı muayene sırasında saptanmaktadır. Vajinismusta böyle bir neden olmadığı gibi sorun istemsiz vajinal kasların kasılması olduğundan hastanın muayene sırasında ki tepkileri değerlendirilmektedir ve buna göre vajinismus düzeyi saptanmaktadır.

Vajinismus hastaları neler yaşar?

Çok uyumlu ve mutlu birlikteliği olan ancak “o an” geldiğinde hayal kırıklığına uğrayan kadınlardır vajinismus hastaları. İlişki de vajinanın çok dar olduğunu, penisin çok büyük olduğunu, çok acı ve kanama olacağını düşünerek istemsiz olarak vajina kaslarında kasılma olmaktadır. Bir ileri aşama da tüm vücutta kasılma, bacakları kapatma, eşlerini itme gibi davranışlar sergilemektedirler. Her iki eş için aslında yaşananlar ümitsizlik ve çaresizliktir.

Zamana yayarak durumu çözebileceğini düşünmekte ya da başka arayışlarla ilişkiyi gerçekleştirmeyi denemektedirler (alkol, sakinleştirici kullanmak gibi). Bu yöntemler daha fazla travmalara sebep olarak evlilik problemlerine yol açmaktadır. Zaman geçtikçe özgüven kaybı yaşayarak kendini yetersiz görmekte, terkedilme korkusu yaşamakta ve işte bu noktadan sonra da tedavi arayışına girmektedirler.

Vajinismus hasta eşleri ne tür duygular yaşar?

Vajinismus her iki eşi de ilgilendiren cinsel sorundur çünkü cinsellik aile birliğinin temelidir. Cinsellik tam anlamı ile yaşanmadığında evlilikte yaşanan herhangi bir soruna bakış açısı büyüyebilmekte, zamanla çözümsüz bir hale gelip evliliği yıpratmaktadır.

Başarısız ilişki denemeleri her iki taraf içinde hayal kırıklığı, sıkıntı ve çaresizliğe sebep olmaktadır. İlişkiye giremeyen çift başvurduğunda başta gerçekten vajinanın kapalı olduğunu düşünür ve buna inanırlar. Eşler bu noktada aşırı anlayışlı olur ve ilişki için zorlamak istemezler. Sorunun vajinismus olduğunu öğrendiklerinde ise ertelemeden aslında tedaviye ulaşmış olurlar. Ancak bir kısmı da sorunu görmezden gelip zamana bırakırlar, eşlerine artık ilişki için talepte bulunmazlar. Bu durumda hem tedavi gecikmekte hem de kendilerinde de bazı cinsel problemler ortaya çıkmaya başlamaktadır (erken boşalma, sertleşme problemleri, cinsel isteksizlik gibi).

Başta eşlerini rahatlatıcı ve anlayışlı olsalar da eşlerinin kendilerine gösterdiği ilişkiden kaçınma davranışları onları öfkelendirebilmekte ve zamanla daha az destekleyici olabilmektedirler. Artık ya çözüm için bir arayışa girerler ya da evlilikte başka problemler de eklendiğinden boşanmalara kadar varabilmektedir.

Vajinismusta jinekolojik muayenede nelere bakılır? Jinekolog Muayenesi

Hasta jinekolojik masada değerlendirilmektedir. Ancak bu tam bir jinekolojik muayene değildir. Jinekolog muayenesinde herhangi bir yardımcı alet kullanılmadan hastanın tepkisine, yönlendirmeler yapılarak buna uyumuna bakılmaktadır. Ayrıca kızlık zarı yapısı ve vajina girişi değerlendirilerek; kızlık zarında herhangi bir yapısal anomali var mı ya da vajina girişinde ağrıya sebep olan biyolojik bir faktör var mı bunlar değerlendirilmektedir. Hastanın genel durumuna bakılarak da derecesi saptanmaktadır.

Vajinismus derecesi (düzeyi) nasıl belirlenir? Vajinismusun Derecesi

Vajinismus hastalarının derecesi ancak görsel jinekolojik değerlendirme ile belirlenmektedir. Bu tam anlamı ile jinekolojik muayene değildir (görsel değerlendirmede herhangi bir yardımcı malzeme kullanılmamaktadır). Değerlendirmede hastanın rahatlığına, bacak açabilmesine gibi birçok faktöre bakılmaktadır. Lamont sınıflandırması, 1978 yılında Lamont tarafından geliştirilen ilk vajinismus sınıflandırmasıdır.

Hastanın tıbbı öykü ve jinekolojik değerlendirmesine göre 4 sınıfa ayrılmıştır. Bunlar;

1. Düzey: Yönlendirme ve uyarılarla bu hastalar vajinal kasılmalarını kontrol edebilmektedir. Vajinismusun en hafif formudur. Sınırlı penis girişine izin verebilirler.
2. Düzey: Orta derecede vajinismustur. Bu hastalar muayene süresince uyarı ve yönlendirmelere rağmen vajinal kaslarını kontrol edemez ve sürekli kasarlar. Ancak kendi parmakları ile vajen girişine dokunabilirler.
3. Düzey: Muayene sırasında kalçasını hareket ettirir, havaya kaldırır. Bu şekilde muayeneye engel olur. İlişki hiç gerçekleşmemiştir, parmak ile de dokunamazlar.
4. Düzey: Şiddetli vajinismus formudur. Muayene sırasında kendisini geri çeker, bacaklarını kapatır, kalçasını havaya kaldırır ve muayeneye engel olur. İlişki denemelerinde de tüm vücutta kasılma olur, sakinleşmeleri zaman alır.
5. Son yıllarda Pacik tarafından tanımlanan 5. Düzey de bu sınıflandırmaya eklenmiştir. Bu düzeyde nefes nefese kalma, aşırı terleme, bulantı, kusma, bayılma nöbetleri, ölme hissi, masadan kaçma gibi yoğun visseral tepkiler gözlenmektedir.

Vajinismus tedavisi nasıldır?

Vajinismusun derecesinden bağımsız olarak uygulanan tedavi bilişsel davranışsal cinsel terapidir. Neden bir tane değildir, birçok deneyimin sonucudur. Bundan dolayı sebep ne olursa olsun tedavi değişmemektedir.

Vajinismusta tedavi hem psikolojik hem bedenen uygulanmaktadır. Vajinismus derecesi ilk seansta belirlenerek yol haritası çıkarılır ve bireyselleştirilmiş terapi şekli belirlenir. Bilişsel terapide cinsel ilişkiye engel olan bilinçaltında her ne eksik veya yanlış bilgi varsa yeni bilgilerle düzeltilir. Davranışsal terapide de vajina kaslarına yönelik egzersizler uygulanır. Kliniğimizce parmak egzersizleri kullanılmamaktadır.

Vajinismus tedavisi için başarı faktörleri nelerdir?

Her hastalıkta olduğu gibi vajinismusta da olmazsa olmaz olan ‘tedavi olmayı istemek’ ana faktördür. Hastalığı kabullenerek, ertelemeden profesyonel yardım almayı kabul etmek ve tedaviye güvenmek başarıyı etkilemektedir.

Uygulanacak olan tedaviye birebir uyum adım adım başarıya götürecektir. Eşli katılım bu noktada önemlidir. Ancak bu demek değildir ki mutlak bir eş ya da partnere ihtiyaç vardır. Kişinin eğer hayatında biri varsa ve bu hastalıkta mücadelede yanında olup destekçisi olursa başarıya ulaşmada daha kararlı adımlar atılacaktır.

Vajinismus tedavisi ne kadar sürer?

Bütüncül yaklaşım ile parmak egzersizi kullanılmadan uygulanan güncel terapilerle ortalama 3-5 gün içerisinde tedavi yapılmaktadır. Tedavide hedeflenen; vajinal girişin rahatlatılarak, cinsellikten zevk almayı sağlamaktır.